Egzema her türlü kızartılı, su dolu kabarcıklar, sulantı, kahverengi, kalınlaşmış deri döküntülerini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Örnek olarak dermatit, alerjik kontakt dermatit, seboreik dermatit, atopik dermatit, numuler dermatit verilebilir.
EL EGZEMASI EN YAYGIN EGZEMA TÜRÜDÜR El egzemasına neler sebep olur ?
El egzeması çok sık görülen bir deri rahatsızlığıdır. Pek çok insanda basit kuruluk gibi başlar. Egzema zamanla lekeli, kızartılı, kabuklanan, şişlikler halinde kendini gösterir. Çok sayıda farklı madde eli tahriş edebilmektedir. Bunlardan en sık görülenler; ellerin uzun süreli ve sık suyla teması , çok kuru ve soğuk hava, sabunlar, deterjanlar, çözücüler, temizlik maddeleri, kimyasallar, kauçuk eldiven, takılar ve deri bakım ürünleridir.
Deride kızartı ve kuruluk geliştikten sonra , su veya bebek ürünleri gibi zararsız olarak değerlendirilen maddelerle temas dahi elleri tahriş etmekte ve egzema tablosunu daha da kötüleştirmektedir. Deriniz kullanmakta olduğunuz tahriş eden ürünün uzaklaştırılmasıyla kısa sürede belirgin olarak düzelecektir.
Deri reaksiyonlarına yatkınlık sıklıkla kalıtsaldır . Bu yatkınlığı olan bireylerde saman nezlesi veya astım öyküsü veya gıda alerji öyküsü bulunabilir. Bu tabloya Atopik dermatit veya egzema adı verilir. Bu kişilerde diğer insanlarda deri tahrişine neden olmayan maddelerle temasla dahi kızartı , kaşıntı alerjik yanıtlar gelişebilmektedir.
Altta yatan etkeni bulma
Cilt hastalıkları uzmanınız el egzemanızın muhtemel sebebini bulmak için sizinle birlikte çalışacaktır. Tablonun bir tahriş mi, bir alerji mi olduğunu saptamak için doktorunuzun incelemesi yanında bir çok soru ile karşılaşacaksınız. Daha önce geçirdiğiniz benzer rahatsızlıkların varlığı ve seyri, astım – saman nezlesi veya benzer geçirilmiş alerji öyküsü varlığı, diğer sağlık problemleriniz, kullanmakta olduğunuz ilaçlar, ellerin sık temas ettiği maddeler, kullanmakta olduğunuz kozmetik ürünle gibi. Deride bir enfeksiyon şüphesi söz konusu ise özel bazı testler istenebilir ( yara kültürü, mantar incelemesi,…gibi )
El egzemasının etkenleri başlıca üç ana kategoride değerlendirilir;
• Dış etkenlerce tetiklenen : Kontakt (temas) egzema olarak isimlendirilir. Temas edilen maddenin saptanması için yama testi olarak isimlendirilen testlerin uygulanması gerekebilir.
• İçsel tetiklenen bir egzema (İçsel egzema) . Genelde sebebi bilinmeyen egzemalara verilen isimdir. Bazen gıda yoluyla alınan maddeler de bu tür egzema olarak değerlendirilir.
• Mantarlara bağlı enfeksiyonlar: Deriden alınan kazıntının mikroskop altında incelenmesi ile veya mantar kültürü yapılarak tanısı konur .Uygun tıbbi tedavi ile tamamen yok edilebilir.
El egzeması nasıl tedavi edilir?
Enfeksiyon varlığında uygun antibiyotik tedavisi gerekebilir. Genelde krem veya merhem formunda yüzeysel sürmeli ilaçlar kullanılacaktır. Bu ilaçları kullanırken diğer kullandığınız kozmetik ürünleri kesinlikle kullanmayınız, yada kullanmadan önce doktorunuza danışınız. İyileşmeyi hızlandırmak için ellerinizi muhtemel tahriş edici maddelerden mutlaka uzak tutunuz. Kullanmakta olduğunuz tıbbi ürünler ile bir iyileşme olmaması halinde doktorunuzla tekrar görüşünüz.
Ellerin Korunması ve El Sağlığı
Ellerin normal hale gelmesi aylar alabilir. Etken ne olursa olsun tüm hastaların ortak istemi ellerinin normale dönmesi ve sağlıklı kalmasıdır. Aşağıda belirtilen kurallara uyulması halinde ellerde kızarıklık veya egzama gelişme riski belirgin olarak azalır.
• Mümkün olduğunca otomatik bulaşık makinesi kullanınız. Bulaşık yıkamak zorunda kalırsanız eldiven kullanmak yanında çok az deterjan kullanınız.
• Ellerinizi yıkarken ılık su ve çok az sabun kullanınız. Durularken atık sabunların tamamen çıkartımı amacıyla ılık suda 25-30 saniye yıkayınız. Elleri yıkarken veya çalışırken yüzüklerinizi mutlaka çıkarınız.
• Soğuk havalarda elleri kuruma ve çatlamadan korumak için uygun eldivenler giyiniz.
• Çalıştığınız işte kullanılan maddeler el sağlığınızı etkiliyorsa sorumlu kişi ile görüşüp durumu düzeltme yoluna gidiniz.
Bu nedenle yukarıda sayılan önlemlere mutlaka uyunuz. Buna rağmen yakınmalarınızın gerilememesi veya artması durumunda doktorunuza başvurunuz.
Dr.Ayşe NARİN
Dermatoloji Uzmanı Cildiye)
Hasta Bilgilendirme kataloğumuz
Dr.Filiz Özgür Çavuş ‘un internet sitesi hasta bilgilendirme ve
Türk Dermatoloji Derneği hasta bilgilendirme kataloğundan hazırlanmıştır
